Türk Halk İlaçları: Genel Değerlendirme

Prof.Dr. Ekrem Sezik

Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı

Türkiye'de bitkiler, değişik rahatsızlıkları gidermek amacı ile yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Bitkilerin bu şekildeki kullanımlarını kırsal alanda

ve şehirlerde olmak üzere 2 grupta incelemek mümkündür .

Bitkiler şehirlerde, halkın kitap, gazete, televizyon vb kaynaklardan elde ettikleri veya aktar, baharatçı vb dükkanlardan aldıkları bilgilerle kullanmaktadırlar.

Kırsal alanda ise köylüler, atalarından gelen bilgilerle veya köyün yaşlı kişilerine (nine,teyze, amca..) danışarak, bitkileri ilâç gibi kullanmaktadırlar. Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da, "şeyh" veya "şıh" adı verilen kişilerde bitkileri ilâç gibi kullanmakta ve kullandırmaktadırlar. Genellikle aynı bölge ve yakın bölgelerde bulunan "Halk Hekimleri" bitkileri tedavilerinde kullanmalarının yanında bazen basit ameliyatlar bazen de kırık çıkık tedavisi yapmaktadırlar. Güney, Kuzey ve İç Batı Anadolu Eşiği'ndc "Ocaklık sistemi" hâlâ yaygın bir şekilde uygulanmaktadır. Ocaklar da bitkileri yoğun bir şekilde tedavilerinde kullanmaktadır.

Anadolu'da kendilerine "halk doktoru", "çoban doktor", "bitki uzmanı" gibi isimler veren kişiler de bulunmaktadır. Bu kişiler de bitkileri değişik hastalıkların tedavilerinde kullanmaktadır ama tedaviyi genellikle yüksek miktarda para alarak yapmakt;. ve ayrıca hiçbir eğitimleri bulunmamaktadır. İlâçları da sırdır! Bu kişilerin tedavilerine güvenmemek gerekir.