Allelopati

Doç.Dr. Gülriz Bayçu Kahyaoğlu
İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Botanik Anabilimdalı 

Allelopati, bir bitki tarafından oluşturulan ve salınan bazı kimyasal maddelerin başka bir bitkiyi olumlu veya olumsuz yönde etkilemesidir. Allelopatik özelliğe sahip olan maddelere allelokimyasal denir. Allelokimyasalların tamamı sekonder metabolitlerdir. Bitkinin yaprak veya köklerinden salınarak doğrudan ya da toprakta bazı değişikliklere uğradıktan sonra hedef bitkiye ulaşabilirler.

Allelopatik etkilerde allelokimyasalın çeşidi, konsantrasyonu ve etkileme süresi önem taşımaktadır. Olumsuz etkilenen bitkilerden tere ve salatalıkta çimlenme ile büyümenin engellenmesi, gelişim bozuklukları ve kuruma görülebilir. Kavun ise olumlu etkilenerek çimlenme yüzdesi ve gelişiminde artış gösterebilir.

Allelokimyasalların olumsuz etkilerinin çoğunlukta olması bitkiler için bir savunma aracı olabileceğini düşündürmektedir. Bu nedenle mikroorganizma, memeli ve böcekleri de kapsayan allelopatik çalışmalar yapılmaktadır.