Gıda Ormanı

Emrah Yelboğa

Gıda ormanı; bitki ve hayvanları ormanlardaki gibi ahenkli, birbirlerine yararlı bir ilişki geliştirmek üzere biraraya getirerek oluşturulan bütünsel bir bahçe ekosistemidir.

Gıda ormanında işlevsel ahenk; iki ya da daha fazla öğeyi biraraya getirdiğimizde, bu öğelerin tek başlarına verdikleri etkiden daha fazlasını elde edebildiğimiz uyumdur. Örneğin; daha fazla üretim, daha az haşere ve yırtıcı hayvan, daha fazla toprak verimliliğini aynı anda hedefleyerek buna uygun bir ahenk oluşturulabilir.

Gıda ormanında meyveler, sebzeler, sert kabuklu yemişler, yeşil yapraklı bitkiler, mantarlar, yararlı bitkiler ve hayvanlar tıpkı doğal ekosistemlerdeki gibi yaşayabilmektedir. Bu sistem her anlamda kendi kendine yetebilmekte, dışarıdan konvansiyonel müdahalelere gerek olmadan doğal olarak yaşamını sürdürebilmektedir.

Örneğin; göknar ağaçlarının oluşturduğu yüksek bir gölgelik [kanopi]; bunun altında akçaağaç, mürver ağacı ve taş armudunun oluşturduğu orta yükseklikteki gölgelik ve alt bitki örtüsü ya da toprak örtüsü olarak da bektaşi üzümü, inci çiçeği, ağı otu, nane ve menekşeler. Bu bölgeye daha yakından bakıldığında çeşitli böcek türleri ve mantarlar da görülecektir. Zaman içinde tek tük av kuşları yiyecek aramak için buraya gelecek, toprağa fosfat ve azot bırakacaktır. Geyikler de burada otlayacak ve gübre oluşturacaktır. Yağmacı çakallar, rakunlar ve kokarcalar tarafından bırakılan balık ve küçük hayvan artıkları burada bulunabilecek, zamanla bitkiler için gübre olacaktır.

Gıda ormanı temelde dokuz katmandan oluşmaktadır: Kubbeli uzun ağaç katmanı, Ağaççık / geniş çalı katmanı, Çalı katmanı, Otsu bitkiler katmanı, Yer örtücü / sürünücü bitkiler katmanı, Toprakaltı bitkiler katmanı, Dikey / tırmanıcı katman, Sulak alan katmanı, Mantar katmanı.

Tavsiye edilen gıda ormanı ortaklıklarına örnekler: 1. Elma, dut, armut, ceviz / frenk üzümü, kartopu çiçeği türleri / karakafes otu, burçak, yonca 2.  Pikan cevizi, ceviz, meşe / çakal eriği, kayısı / papatya, kekik 3. Çitlembik, ceviz / frenk üzümü türleri 4. Boylu mazı, batı sugası, büyük sahil göknarı / ikiz çiçek, büyük yaban mersini, utah hanimelisi, paxistima / kaya eğreltisi, yabani zencefil, menekşe 5. Boylu mazı, batı sugası, büyük sahil göknarı, duglas göknarı, beyaz çam / büyük yaban mersini, kokulu ahududu, sarı boya çalısı, kayalık dağ akçaağacı.