Çocuklarda Aromaterapi
Uzm.Dr. Ömer Saltan
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Fitoterapist
Çocuklarda fitoterapinin zorlukları olarak, çalışma sayısının yetersizliği, doz sorunları, alkol içeriği ve yan etkiler sayılabilir. Ancak, kolay ulaşılabilirliği, ekonomik oluşu, yüksek tedavi etkisi ve yan etki azlığı dolayısıyla fitoterapi tercih edilmektedir.
Çocuk dozu = (4 x yaş ) + 20 = % Ebeveyn dozu (Austria Codex)
Temel Kural (Schicher)
1 -2 yaş için erişkin dozunun ¼
3-7 yaş için erişkin dozunun 1/3
8-12 yaş için erişkin dozunun ½
13-16 yaş için erişkin dozunun ¾
17 yaş için erişkin dozu
Temel Kural (OAB)
SÇD = (5% x erişkin dozu ) x yaş
Doz belirlemede referans alınan kurum: Kooperation Phytotherapie (3. Basım 2002, Bonn).
Fitoterapötik ürünler %10 ile %70 oranında ethanol içerir. Örneğin %12 ethanol içeren fitoterapötik bir ürünün 0.5ml'sinde 50ug ethanol bulunmaktadır. Bu doz kanda ‰ 0.003-0.008 bir konsantrasyona sebep olur ve 1-2 dakika içerisinde elimine olur.
Kandaki ethanol konsantrasyonu ‰ 2'yi aşarsa koma, hipoglisemi, konvülsiyon ve potasyum düşüklüğü; ‰ 3-4 arasında olursa santral sinir sistemi depresyonu, serebral ödem, hipotermi, solunum depresyonu ve hipoksi meydana gelir (Mühlendal ve ark, 1995). Örneğin 1.3-1.8 g / kg alındığında, kandaki ethanol konsantrasyonunun ‰ 1.5-2 olduğu görülmüştür.
Çocuklarda ethanol içeren fitoterapötik ürünler kullanılırken şunlara dikkat edilmelidir:
- 2 yaş altı için ethanol içeren ürünler asla kullanılmamalıdır.
- Ethanol mümkün olduğunca minimize edilmelidir.
- Ethanolün yan etkilerinden sakınmak için doz aralığı mümkün olduğunca uzatılmalıdır.
- Ethanol içeren bitkisel ürünler 6 yaşın altındakilerde maksimum 1 hafta kullanılmalıdır.
- 6 yaş için maksimum 1.5 g / doz ethanol verilmelidir.
- 12 yaş için maksimum 2.8 g / doz ethanol verilmelidir.
- Ethanollü fitoterapötik ürünler verilirken diğer ethanol içeren sentetik ilaç ve gıdalara dikkat edilmelidir.
Fitoterapötik ürünlerin çocuklardaki yan etkileri:
- Organ toksiteleri (Karaciğer, böbrekler, kalp)
- Kanserojen ve genotoksik etki: Örneğin Rezenin içindeki Östrogol uçucu yağı. 100 ml suda yapılan 6 gr'lık Rezene çayında 0,4 mg östrogol içerir. 1 g / kg 'ın üstü kanserojen ve genotoksik özelliktedir.
- Alerji: 1 yaş altında alerji riski daha yüksekse de çocukluk çağında bütün fitoterapötik ürünler kullanan kişiye özgü olarak alerjik reaksiyon geliştirebilir. Örneğin her yaş grubunda sıkça kullanılan papatya (Matricaria chamomilla) anafilaksiye kadar gidebilen alerjik reaksiyonlar verebilir.
- Otoimmün hastalık riskinde artış: Örneğin Ekinezyanın uzun dönem etkisi.
Çocuklukta kullanılabilen başlıca bitkiler
Solunum sistemi hastalıklarında:
Çuha çiçeği (Primula veris L.)
Duvar sarmaşığı (Hedera helix L.)
Kekik (Thymus vulgaris L.)
Sığır kuyruğu (Verbascum densiflorum L.)
Sinirliot (Plantago lanceolata L.)
Öksürük otu (Tussilago farfara L.)
Ebegümeci (Malva sylvestris L.)
lhlamur (Tilia cordata L.)
Meyan kökü (Glycyrrhiza glabra L.)
Cilt hastalıklarında:
Cadı fındığı (Hamamelis virginiana L.)
Aynısefa (Calendula officinalis L.)
Hercai menekşe (Viola tricolor L.)
Sarı kantaron (Hypericum perforatum L.)
Meşe kabuğu (Quercus cortex)
Ebegümeci (Malva sylvestris L.)
Anksiyete, huzursuzluk ve ruhsal bozukluklarda:
Oğul otu (Melissa officinalis L.)
Papatya (Matricaria chamomilla L.)
Çarkıfelek (Passiflora incarnata L)
Sarı kantoron (Hypericum perforatum L.)
Kedi otu (Valeriana officinalis L.)
Şerbetçi otu (Humulus lupulus L.)
Immunstimulan etki için:
Afrika sardunyası (Pelargonium sidoides L.)
Kara mürver (Sambucus nigra L.)
Ekinezya (Echinacea purpurea L.)
Geven (Astragalus membranaceus L.)