Onkolojide Destekleyici Aromaterapi
Sevil Ağalar Altınel
Uzm. Eczacı
Standart kanser tedavisi olarak kabul edilen cerrahi, kemoterapi, radyoterapi yöntemlerine ek olarak aşılar, biyolojik terapiler, hormon ve gen terapileri son yıllarda sık kullanılmaya başlanmıştır.
Kanser teşhisi almak bireyde gelecekle ilgili belirsizliklere ve korkulara yol açarken kemoterapi ve radyoterapi uygulamaları da yan etkileri nedeniyle hastada yeni korkulara neden olmaktadır. Hastalar ve yakınları tedavilerin yan etkilerini hafifletmek, hayat kalitesini yükseltmek amacı ile alternatif destek tedavileri aramaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü - Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC) dünya kanser istatistiklerine göre 2020 yılına ait kanser yeni vaka ve ölüm oranları şöyledir:
Her yıl 250 bin kişiye kanser teşhisi konulan ülkemizde kanser sadece hastayı değil, yakın aile bireylerini de etkileyen önemli bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle kanser hastaları ve yakınları arasında hasta sağlığını ve hayat kalitesini yükseltmek için tamamlayıcı, destekleyici tedavilerin kullanımı oldukça yaygındır. Bunlardan biri de aromaterapidir.
Birçok klinik çalışma, aromaterapinin kanser hastalarında hastalığın neden olduğu anksiyete, ruhsal çöküntü, uykusuzluk gibi semptomları hafifletmede, hastayı rahatlatıp mutlu etmede, tedavi sonucu oluşabilecek mide bulantısı, ağrı, tükenmişlik sendromu ve radyoterapi sonrası oluşabilecek cilt problemlerini gidermede etkili olduğunu göstermiştir.
Aromaterapi uygulamalarında, hasta holistik bir yaklaşımla ele alınır. Holistik yaklaşım her bireyin farklı olduğunu savunan ve bireyi bedensel, zihinsel ve ruhsal boyutları ile bir bütün olarak değerlendiren bakış açısıdır. Bu bütünlük üzerinden uçucu yağlarla tedavi amaçlanır.
Aromaterapi, aromatik bitki içeriğinde bulunan yağların, hastalıkları önleme veya tedavi etme amacıyla kontrollu olarak uzman kişilerce kullanılması olarak tanımlanabilir.
Bitkiler sabit (taşıyıcı) ve uçucu (esansiyel) olmak üzere iki çeşit yağ üretirler. Sabit yağlar genellikle bitkilerin tohum ve çekirdek kısımlarından üretilir, kokusuz ya da az kokulu yapıdadırlar. Uçucu yağlar ise bitkilerin çiçek, dal, kök, gövde gibi kısımlarından üretilir ve yoğun kokuya sahiptirler. Uçucu yağlar bitkinin bağışıklık sisteminin bir parçasıdır ve çevresel etkenlere karşı bitkiyi savunucu bir rol oynarlar. Aromaterapi uygulamaları genellikle uçucu yağlarla yapılmakta, sabit yağlar ise hem uçucu yağları seyreltmek, hem de aromaterapi etkisini arttırmak ve tamamlamak amacı ile kullanılmaktadır.