Arıcılık
Adnan Bora
Arıcı
Bir arı kolonisinde işçi arı, ana arı ve erkek arı ve olmak üzere üç çeşit arı bulunur. İşçi arı ve ana arı dişi bireyler olup döllenmiş yumurtalardan doğarken, erkek arı dölsüz yumurtalardan oluşmaktadır.
Ana arı: Normal şartlarda her kolonide bir ana arı bulunur. Görevi yumurtlayarak yeni nesiller meydana getirmek ve koloninin sürekliliğini sağlamaktır. Ana arının vücut yapısı ince ve uzun, rengi diğer bireylere göre daha açık ve parlaktır. Kanatlar vücudu örtmez.
Ana arı; ana arı hücresi, ana arı memesi veya ana arı yüksüğü içinde, 16 günde gelişir ve hücreden çıktıktan ortalama 1 hafta sonra güneşli sıcak bir günde ve öğleden sonra çiftleşme uçuşuna çıkarak havada erkek arılarla çiftleşebilir.
İşçi arı: Bir kolonide kışın 10.000-20.000 arası, yazın 60.000-80.000 arası işçi arı bulunur. Ömürleri kısadır. İlkbahar ile sonbahar arasında çok yoğun çalıştıklarından 35-40 gün yaşarlar. Kışın ise 7-8 ay yaşayabilirler. İşçi arılar ana arı ve erkek arıdan kısadır. Kanatları karınlarını örter. 21 günden sonra kovan dışı hizmetlere başlayarak ‘tarlacı arı’ adını alır ve polen, nektar, propolis toplar, su taşırlar.
Polen toplama: Polen çiçek tozudur. Protein, yağ, vitamin ve mineral kaynağıdır. İşçi arı polen olmadan arı sütü salgılayamaz, yavruları büyümez. İşçi arılar çiçeklerden topladıkları poleni arka bacaklarında bulunan polen sepetinde taşır, kovanda petek gözüne bırakır.
Nektar toplama: Arıların bal yapmak üzere çiçeklerden topladıkları şekerli sıvıdır. Bal özü de denir. Arı günde 8-10 sefer yapar, 1000-1500 çiçeği ziyaret eder. Her seferde 30-50 mg nektarı kursağında taşır. Kovana gelen nektar fiziksel ve kimyasal değişime uğrar.
Propolis toplama: Arılar propolisi çiçeklerden toplar. Propolis kovandaki çatlak ve patlakların kapatılmasında, kovanın dezenfekte edilmesinde ve kovana giren ve dışarı atılamayan herhangi bir canlının kapatılarak kokuşmasının önlenmesinde kullanılır.
Su taşıma: Arılar suyu yavru büyütmede, kovanı serinletmede ve nemlendirmede kullanırlar. Peteğin üst tarafına mumdan su depolama yeri yapar ve suyu depolarlar. 800 arı bir günde kovana bir litre su taşır.
Arı ırkları:
Karniyol arısı (Apis mellifera carnica)
Kafkas arısı (Apis mellifera caucasica)
İtalyan arısı (Apis mellifera ligustica)
Anadolu arısı (Apis mellifera anatolica)
Oğul dönemi: Bir grup arının, çoğalma içgüdüsü ile, yeni bir arı ailesi oluşturmak için bir ana arı önderliğinde kovanı terk etmesidir. Koloni bireylerinin %30 - %50’si eski ana arı ile birlikte kovandan ayrılarak yeni bir koloni oluşturur. Oğul ile gidecek ilk ana arı, oğul çıkmasından bir süre önce yumurtlamayı azaltarak uçma yeteneğini tekrar kazanır. Bölgeden bölgeye değişmekle beraber ilkbahar ve yazın ilk aylarına (nisan-mayıs-haziran) denk gelir. Büyük nektar toplama zamanına kadar devam eder.