Lokman Hekim'e Atfedilen Tıp Metodolojisi
Dr. İslam Yıldırım
Geleneksel tıbbımızın ana şahsiyetlerinden Lokman hekimin metodları biraz masalımsı anlatılmaktadır. Mesela, halk arasında Lokman hekimin bitkilerle konuştuğuna, hangi bitkinin hangi hastalığı tedavi ettiğini kendilerinden öğrendiğine dair anlatımlar vardır.
Lokman hekime atfedilen tıp metodolojisinde önce insan tiplemesi yapılır, ona göre tedavi belirlenir. İnsanda dört çeşit “hılıt” vardır. Bunlar balgam, kan, safra ve sevda hılıtlarıdır. Hılıtların kendi içindeki dengesi ve kişide kalıtım olarak baskın olan hılıtla yedikleri ile oluşan hılıt arasındaki ilişki bozulduğunda hastalıklar ortaya çıkar. Karaciğerde insana faydasız veya zararlı yemek çeşitleriyle “anormal hılıt” birikir.
Balgam hıltı: Vücutta taşıyıcı olarak görev yapar. Sevda ile safra hılıtlarının tıkanıklık oluşturmasını engeller. Balgam hıltı yüksek veya anormal ise renk beyaza yakın, ağız tatsız, dil kalın, büyük ve beyaz, gözbebeği küçük, göz beyazı büyük, idrar renksiz olur. Kişi şişmandır. Ağızdan su akar, vücutta fazla su ve ödem olur. Hafıza kabiliyeti düşüktür. Yürüyüş dengesizdir. Uyku çok fazladır. Rüyalarda beyaz renk hakimdir. Halsizlik, horlama, eklem ağrısı, böbrek iltihabı, idrar yolu iltihabı, idrar tutmada zorluk, solunum yolu hastalıkları gibi rahatsızlıklara zemin hazırlar.
Kan hıltı: Yumurta hücresine giren sperm kısa sürede değişerek kan pıhtısına dönüşür. Adale, kalp ve mideye kan akışını gerçekleştirip damarlarda basınç yaparak vücut sıcaklığını korur. Balgam ve sevda hılıtlarının aşırı yükselmesini önler. Oksijen iletimini sağlar. Karaciğerde depolanır. Kan hıltı yüksek veya anormal ise yüz şekli yuvarlak ve kırmızı, dil kırmızı, ağız çok tatlı, boyun kısa, göz beyazı kırmızı, gözbebekleri büyük, idrar kırmızı ve az olur. Kişi kısa ve düzdür. Rüyalarda kırımızı renk hakimdir. Kalp çarpıntısı, baş ağrısı, halsizlik, ayakların ve vücudun ağırlaşması, kalp ve damar hastalıkları, yüksek tansiyon, boyun kireçlenmesi, mide hastalıkları gibi rahatsızlıklara zemin hazırlar.
Safra hıltı: Besinleri parçalar, hazmı kolaylaştırır. Balgam ve sevda hıltının sertleşme, soğutma etkisini kılcal damarlara girerek önler. Safra kesesinde depolanır. İhtiyaç halinde oniki parmak bağırsağı ile salınır. Safra hıltı yüksek veya anormal ise kişide aşırı sinir, hızlı hareket gözlenir; göz beyazı sarı, cilt sarımtırak, dil ortasındaki kısım sarı ve yapışkanımsı görünür. Küçük idrar sarı, ağız acı olur. Yürüyüş hızlıdır. Rüyalarda sarı renk hakimdir. Safra kesesi ve karaciğer hastalıkları, ateşli hastalıklar, kuru sıcaktan oluşan baş ağrısı, uykusuzluk, baş dönmesi, mide bulantısı gibi rahatsızlıklara zemin hazırlar.
Sevda hıltı: Görme, işitme, sinir sistemi, beyin faaliyetleri, tırnak, kemik ve kıkırdakları besler. Dalakta depolanır. Vücudun bağışıklık sistemini uyarır ve hastalıklardan korunmasını sağlar. Sevda hıltı yüksek veya anormal ise renk beyaza yakın, dil küçük ve siyah, ağız ekşi, idrar saman rengi, siyaha yakın ve düzensizdir. Kişide aşırı sinir gözlenir. Yürüyüş dengesizdir. İştah fazladır; kişi hep yemek ister. Rüyalarda siyah renk hakimdir. Sinirsel baş ağrısı, mide sarkması, kist, sinir hastalıkları, allerjik hastalıklar ve kanser gibi rahatsızlıklara zemin hazırlar.