Keşke'siz Doğum
Op.Dr. Hakan Çoker
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
Uz.Psk. Neşe Karabekir
Hamile ve Doğum Psikoloğu
‘Keşke’siz doğum, anne baba adayı ve bebek başta olmak üzere doğuma şahit olan herkesin doğum şekli ne olursa olsun o doğumdan ‘keşke’siz çıkmasıdır.
- Anne baba adayı doğum ile ilgili bedensel, zihinsel ve psikolojik bilgileri öğrenir, doğuma hazırlanır.
- Anne adayı bir hasta değil, gebelik ve doğum da bir hastalık değildir. Dolayısıyla hastane ortamında olunsa bile anne adayına ‘hasta’ diye hitap edilmemeli ve o şekilde davranılmamalıdır. Anne adayı bebeğine kavuşmak için hastaneyi bir süre kullanacak olan misafirdir.
- Anne baba adayı tüm tıbbi müdahaleler ve sezaryen operasyonuyla ilgili bilgileri ve anne-baba-bebek dostu kriterlerini öğrenir.
- Anne baba adayı Türkiye ve bulunduğu il veya bölgenin hastane rutinleri ve standartlarını öğrenir.
- Anne baba adayı doktoru ile güven üzerine dayalı bir iletişim kurar, bu iletişim doğum boyunca devam eder.
- Anne baba adayı doğum boyunca birebir destek alacağı ebe veya doula ( doğum destekçisi) seçer ve gebelik boyunca da ondan destek alır. Doğumda hem ebe hem de doula desteği alabilir.
- Anne baba adayının hem gebelik esnasında hem de doğum anında ve sonrasında çalışacağı hamile ve doğum psikologu vardır. İki fonksiyonu yerine getirir:
- Hamilelik boyunca anne baba adayına, tüm aileye psikolojik destek verir. Annenin, babanın ve ailenin endişeleri ve kaygıları ile çalışır. Geçmiş travmalar, ailedeki eski blokajlar, anne veya baba adayının kendi doğum travmaları, varsa düşük, kürtaj gibi aile geçmişindeki doğum hikayeleri ile çalışır, doğuma kadar bunların bilinçaltından farkındalığa çıkmasını sağlar.
- Doğum esnasında anne baba adayının, ailenin ve sağlık personelinin psikolojik iyiliğinden sorumludur. Doğum anında bilinçdışından ortaya çıkıp doğumu tıkayan, engelleyen, erteleyen ve hatta durduran sıkışmışlıklarla anında kısa ve çok derin çalışmalar yaparak psikolojik takılmanın çözülmesine ve doğumun devamını sağlamaya çalışır.
- Doğum sürecinde anne-baba-bebek dostu doğum ve gerekirse sezaryen ön plandadır.
- Anne baba adayının doğum tercihleri önemlidir. Bu tercihler anne baba hazır olduğunda gebelikte konuşulmalı ve gerçekleşmesi için ön hazırlıklar yapılmalıdır. Bu tercihlerde doğumun aşamaları tek tek konuşulur ve mesela suda doğum, lotus doğum gibi geleneksel olmayan doğum tercihleri için önceden eğitim ve ayarlamalar yapılır.
-Sağlık personeli ve tüm doğum destekçilerinin eğitimi ve psikolojik destek alması gereklidir. Doğuma şahit olan doktor, ebe, hemşire, çocuk doktoru, yeni doğan hemşiresi yukarıdaki tüm faktörleri öğrenecekleri teknik bir eğitimden geçerler. Bunun dışında kendi bireysel gelişimleri, psikolojileri, kendi travmaları, kişilik yapıları, ön yargıları ile çalışmaları gereklidir. Empati, iletişim, sözel dışı mesajlar, sezgilerin ön plana çıkarılması, sabır, stres ve zaman yönetimi, zor ve kritik anların yönetimi gibi özel alanların öğretilmesi önemlidir.
- Anne baba adayının anneleri başta olmak üzere gerekirse aile üyeleriyle de görüşülmesi, doğum yolculuğunda dışarıda kalmamalarının sağlanması önemlidir. Kültürümüzde anneler baskın, yönlendirici ve müdahalecidir. Bu nedenle doğuma olumsuz etkileri en aza indirgenmelidir. Ama dışarıda da hissetmemeleri açısından özel bir çalışma ile sınırlarının belirlenmesi sağlanabilir.
- Baba adayının doğumda çok özel bir yeri vardır. Gerekli eğitimi alıp doğum destekçisi olabilir. Doğumda babanın sürecin içinde olup olmaması hem kendisine hem de gebenin tercihine bağlıdır. Doğum takımı babanın da ‘keşke’siz hissetmesini destekler.
- İlk doğum değilse ve anne baba diğer çocukların da doğumun bir parçası olmasını isterse gebelik boyunca ona uygun pedagojik çalışmalar yapılması gerekir
- Doğum sonrası ev ziyaretleri, ebe/doula’nın emzirme ve bebek bakımı/ lohusalık bakımı desteği önemlidir.
Bu maddeler anne baba adayını hayatlarındaki en önemli olayla ilgili bilinçli, sorumluluk almış, bebeğinin doğum hakkına sahip çıkmış bir aile olmaya götürecektir.
Böylece anne baba adayları doğumdan sonra söyle söyleyebileceklerdir:
İyi ki,
- ‘Keşkesiz doğuma destek programı’na gelmişim
- Doğum tercihlerimi önceden yapmışım
- Ebe /doula ile doğuma girmişim
- Doktorumu çok iyi seçmiş ve iyi bir iletişim kurmuşum
- Hamile ve doğum psikoloğu ile çalışmışım
- Doğum takımımı seçip kendimi teslim etmişim
- Bedensel, zihinsel ve psikolojik olarak doğuma hazırlanmışım
- Eşim/partnerimle beraber çalışmışım
- Hastanemi doğum tercihlerime göre belirlemişim
- Anne dostu doğum ve anne dostu sezaryeni öğrenmişim
- Mümkün olduğunca doğum tercihlerime ulaşabilmeyi kabul etmişim
- Doğumda hiçbir şeyin garanti olmayacağını öğrenmiş ve akışa bırakmışım
- Gebelik esnasında geçmiş psikolojik kalıntılarımdan arınmışım
- Doğum esnasında bile açığa çıkabilecek tüm eski travmalarımla çalışabilecek donanıma sahip olmuşum
- Bebeğimin kendi doğumuyla ilgili her türlü hakka sahip olduğunu kabul etmiş ve saygı göstermişim
- Tüm gebelik boyunca bebeğimle iletişim kurmuş ve bu sözel dışı iletişimi doğumda da kullanmışım
- Doğumun, doğum takımını iyi kurduktan sonra bebeğimle benim işim olduğunu anlamışım
- Eşimi doğuma dahil etmiş ve bu süreci beraber yaşamışım, böylece onun çaresiz ve işe yaramaz hissetmesini önleyerek babalık duygusu içine daha çabuk girmesini sağlamışım
- Doktoruma ve doğum takımıma güven verecek olanın ben olduğunu anlayabilmişim ve bu güveni vermişim.