Bağışıklık Sistemi İçin Doğal Güçlendiriciler
Uzm.Dr. Gülder Özkan
Bağışıklık sisteminin görevi vücudu enfeksiyon ve kanserden korumaktır. Timus, lenf damarları, lenf bezleri, dalak, bademcikler, akyuvarların yanısıra makrofaj, mast hücreleri gibi uzmanlaşmış hücreler bağışıklık sistemi içinde yer alır.
Timus bağışıklık sisteminin temel organıdır ve çalışması azalırsa tekrarlayan veya kronikleşen enfeksiyon, bozulursa saman nezlesi, alerji ve migren ortaya çıkmaktadır. Yaşlılık, sık enfeksiyon, kanser, AIDS, aşırı stres durumlarında timusun uyarılması ve çalışması zayıflamıştır.
Hastalıklarla savunma sistemi arasında ters etkileşim vardır. Savunma sisteminin zayıflaması enfeksiyona yolaçarken tekrarlayan enfeksiyonlar savunma sistemini giderek zayıflatır. Kolayca soğuk algınlığına yakalanan, yılda ikiden çok soğuk algınlığı geçiren, kronik hastalığı olan, sık sık pamukçuk ya da uçuk olan, lenf bezleri sıkça şişen, kanser olan veya geçmişte kanser geçirmiş kişilerin bağışıklık sistemi giderek zayıflar.
Stresle baş edebilme becerisi, egzersiz, besin destekleri ve bitkisel ilaç kullanımı, öğünlerin düzenli olması, suyun bol içilmesi (günlük en az 6-7 su bardağı), yeşil sebze tüketiminin arttırılması, vejeteryan beslenme eğilimi ve dengeli yaşam tarzı bağışıklığın güçlü olmasını sağlar.
Ana besin maddelerinin alımı, antioksidanlar, karoten ve flavonoid içeren sarı-kırmızı mor renkli meyve ve sebzeler bağışıklığı desteklerken, beslenme sorunları (iştahsızlık, seçicilik), besin yetersizliği, şekerin aşırı tüketilmesi ve besin alerjileri bağışıklığı baskılamaktadır.
Bağışıklık sisteminin zayıflamasının en büyük nedeni temel besin maddelerinden birinin yetersiz alınmasıdır. Mesela yaşlılarda, kanser, AIDS gibi ciddi hastalıklarda protein alımı eksikliği söz konusudur; beslenme protein takviyesi ile desteklenmelidir (peynir altı suyu proteini, yumurta proteini gibi).
Fazlaca şeker ve karbonhidrat tüketimi ve aşırı kilo akyuvarların mikroorganizma ve yabancı maddeleri yok etme yeteneğini azaltır, bağışıklık sisteminin birçok fonksiyonunu baskılar. Ne kadar çok şeker tüketilirse bağışıklık sistemi o kadar zayıflar.
Süt ve süt ürünleri, yumurta, balık, baklagiller, soğuk pres bitkisel sıvı yağlarda bulunan A vitamini;
turunçgiller, meyve ve sebzelerin çoğu, brokoli, biber çeşitlerinde bulunan C vitamini;
bitkisel yağlar, yumurta, balık, tam tahıl içeren ürünler, mercimek, fasulye, sert kabuklu yemişler ve çekirdeklerde bulunan E vitamini;
süt ve süt ürünleri, balık, baklagiller, et, tam tahıllı ürünler, yeşil yapraklı sebzeler, sert kabuklu yemişler ve çekirdeklerde bulunan B vitamini
güçlü bağışıklık sistemi için mutlaka olması gereken öğelerdir.
Çocuklarda A vitamini eksikliği kızamık gibi viral enfeksiyonlara kolay yakalanmalarına yolaçar. Kızamık tedavisine mutlaka A vitamini eklenmelidir. Gebelikte sakat doğuma yolaçabileceği için A vitamini kullanılmaz. Bağışıklık sistemini güçlendirmek için özellikle ileri yaşlarda düzenli E vitamini alınmalıdır.
Demir, selenyum, çinko da bağışıklık sisteminin çalışması için gerekli minerallerdir. Özellikle yaşlılar, çocuklar, çok hastalanan ve sık uçuk çıkaran kişiler için çinko desteği önemlidir.
Bağışıklığın güçlendirilmesi için kullanılan tıbbi bitkilerin başında ekinazya gelmektedir. Ekinazya purpura’nın toprak üstü kısmı ve Ekinazya pallida’nın kökleri bağışıklığı güçlendirmektedir. Tekrarlayan enfeksiyonlar, akut ve kronik solunum yolu enfeksiyonları ve Herpes simplex (uçuk) enfeksiyonlarının tedavisinde, kanser tedavisini destekleyici olarak, bakteriyel deri enfeksiyonlarında destekleyici ya da koruyucu olarak kullanılır. Ekinazya + C vitamini + Rosa canina(Kuşburnu)’nın birarada üst solunum yolu enfeksiyonlarının önlenmesi ve destek tedavisinde etkili olduğu, 1-16 yaş grubunda güvenle kullanılabileceği gösterilmiştir. Kullanımı 2 ayı geçmemelidir.
Doğu mazısı (Thuja occidentalis), Ginseng, Geven (Astragalus membranaceus), özellikle çam, meşe ve elma ağaçlarında yetişen Ökseotu, Zeytin yaprağı bağışıklığın artması için kullanılabilecek önemli tıbbi bitkilerdir.
Bebeklerde enfeksiyon ve alerji oranını azaltan en önemli uygulama annesinin emzirmesidir ve ileri yaşlar için de önemlidir. Emzirme, bebekte timus bezini uyarır, savunma sistemini güçlendirir. Anne sütü ile beslenen bebeklerin timüs bezi hazır mama ile beslenen bebeklere göre 20 kat daha büyüktür. Bebeklerin ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmeleri bağışıklık sistemi için çok değerlidir.
Sigara içmemek, düzenli egzersiz yapmak, vücut ağırlığını normal sınırlarda tutmak, (dua, meditasyon gibi) rahatlama teknikleri uygulamak ve günde 7-8 saat uyumak bağışıklığı arttırır.
Zihnimizin sağlık ve hastalık üzerinde güçlü etkisi vardır. Hayata karşı takındığımız tutum ve ruh halimiz bağışıklık sistemimizi çok etkiler. Mutluluk ve olumlu düşünceler bağışıklığımızın daha iyi çalışmasını sağlarken, depresif hal, karamsar düşünceler bağışıklığı baskılar. Gülmek, eğlenceli ve sevilen işlerle uğraşmak bağışıklık sistemini hayal edemeyeceğiniz kadar iyi etkiler. Yönlendirilmiş imgeleme, olumlu telkin, hipnoz, düşünce gücü ve nefes teknikleri ile bağışıklık güçlendirilir. Duygusal durumun olumlu yönde olması ciddi hastalıkların bile yenilebilmesini sağlamaktadır. Şifa içimizdedir.
